سایت اسکم چیست و چگونه آن را شناسایی کنیم؟

سایت اسکم:‌ با گسترش و محبوبیت مقوله پرداخت ارزی بخصوص خرید و فروش ارز دیجیتال که به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شوند، پیدایش سایت‌های کلاهبرداری و جعلی نیز گسترش یافته است. این سایت‌های جعلی که به سایت اسکم معروف هستند انواع مختلفی نظیر صفحات فیشینگ، پروژه‌های پانزی یا هرمی، صرافی یا کیف پول‌های جعلی و icoهای تقلبی دارند که با ترفندهای کلاهبردارانه سرمایه کاربران را به باد می‌دهند. امروز قصد داریم، مفهوم سایت اسکم و روش شناسایی آن را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم، پس تا انتهای این مطلب با کافه ارز همراه باشید.

سایت اسکم چیست ؟

سایت اسکم یا کلاهبرداری (Scam) به سایت‌هایی گفته می‌شود که یا به طور کامل به قصد کلاهبرداری ایجاد می‌شوند و یا پس از مدتی ورشکسته شده و به فعالیت خود بدون توجه به سرمایه کاربران پایان می‌دهند. کلاهبرداری عملی بر پایه فریب است که فرد یا گروهی از افراد برای نفع شخصی یا گروهی آن را انجام می‌دهند. کلاهبرداری از طریق سایت‌های اسکم در تمامی کشورهای دنیا جرم است اما نحوه برخورد با مجرم در مناطق مختلف متفاوت است. به طور کلی، کلاهبرداری را می‌توان به دو دسته اینترنتی و غیر اینترنتی تقسیم کرد و به طور عامیانه نوع اینترنتی آن را Scam نامگذاری کرده‌اند. جالب است بدانید که اکثر سایت‌های کلیکی و دیگر سیستم های کسب درآمد که هر روز افتتاح می‌شوند، نهایت در چند ماه پس از شروع تبدیل به یک سایت اسکم می‌شوند که سرمایه کاربران را به باد داده است. در ادامه به بررسی انواع سایت‌های اسکم خواهیم پرداخت.

نحوه عملکرد سایت اسکم

سایت‌های اسکم از روش‌های متنوعی برای فریب قربانیان خود استفاده می‌کنند. یکی از شیوه‌های رایج، وعده پاداش‌های کلان در ازای انجام کارهای بسیار ساده است که کاربران را وسوسه می‌کند به‌عنوان مثال، برخی از این سایت‌ها با طراحی مشابه وب‌سایت‌های مرجع و شناخته‌شده، کاربران را فریب می‌دهند تا اطلاعات شخصی و حساس آن‌ها را به دست آورند. در واقع، هدف نهایی تمام سایت‌های اسکم، دستیابی به اطلاعات شخصی و مالی شماست.
یک سایت اسکم در ابتدا می‌کوشد تا از هر طریق ممکن، کاربران را به سمت خود جذب کند سپس آن‌ها را به انجام اقداماتی تشویق می‌کند که نتیجه آن قرار گرفتن اطلاعات یا حتی سیستم کامپیوتری‌شان در اختیار کلاهبردار است. پس از این مرحله، فرد یا گروه اسکم کننده وارد عمل شده و از اطلاعات به دست آمده سوءاستفاده می‌نمایند. بنابراین، شناخت اسکم یعنی چه و آگاهی از معنی اسکم برای تشخیص سایت اسکم و جلوگیری از اسکم شدن اهمیت بالایی دارد.

انواع روش های اسکم

اسکم (Scam) به معنای فریب یا کلاهبرداری اینترنتی است که هدف آن معمولاً دستیابی غیرمجاز به اطلاعات شخصی یا مالی کاربران است. برای اینکه بتوانید با این تهدیدها مقابله کنید و در دام آن‌ها نیفتید، آشنایی با انواع اسکم و نحوه تشخیص سایت اسکم ضروری است. در ادامه، با رایج‌ترین انواع اسکم و شیوه‌ی عملکرد آن‌ها آشنا خواهید شد. دانستن اینکه اسکم یعنی چه و آگاهی از معنی اسکم اولین قدم برای محافظت از خود است.

جدول جامع انواع اسکم و نشانه‌های تشخیص

۱. صفحات فیشینگ (Phishing)

فیشینگ یکی از متداول‌ترین شیوه‌های اسکم محسوب می‌شود. در این روش، کلاهبرداران با ارسال لینک‌های جعلی از طریق پیامک، ایمیل یا سایر کانال‌ها، تلاش می‌کنند اطلاعات حساب‌های مختلف شما را به سرقت ببرند و در نهایت دارایی‌های شما را تخلیه کنند.
وب‌سایت‌های اسکم که از روش فیشینگ استفاده می‌کنند، شباهت بسیار زیادی به سایت‌های واقعی و معتبری دارند که شما به‌طور روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنید. اما با کمی دقت و توجه به جزئیات، می‌توانید از سرقت دارایی خود جلوگیری کنید. برای مثال، اسکمرها با جعل درگاه پرداخت بانکی یا صفحه ورود یک وب‌سایت، شما را وادار می‌کنند که اطلاعات بانکی یا مشخصات کیف پول ارز دیجیتال خود را وارد کنید. به محض وارد کردن این اطلاعات، با کدنویسی‌های خاص، داده‌های شما مستقیماً برای کلاهبرداران ارسال می‌شود و آن‌ها می‌توانند از آن سوءاستفاده کنند. این نوع اسکم از رایج‌ترین شیوه‌های کلاهبرداری آنلاین به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید: فیشینگ (Phishing)

۲. گربه‌ماهی (Catfishing)

کلاهبرداری از طریق دوستیابی که به آن گربه‌ماهی (Catfishing) نیز گفته می‌شود، روش دیگری از اسکم است که معمولاً از طریق سایت‌های دوستیابی یا شبکه‌های اجتماعی اتفاق می‌افتد. در این ترفند، کلاهبردار یک پروفایل کاملاً متقاعدکننده با عکس‌ها و اطلاعات ساختگی ایجاد می‌کند و یک رابطه دوستانه یا حتی عاشقانه را به صورت مجازی و از راه دور با فرد قربانی آغاز می‌کند. هیچ‌کدام از اطلاعات و تصاویر واقعی نیستند.
این رابطه به سرعت پیشرفت کرده و با وعده‌های زیادی در مورد ملاقات‌های آینده ادامه پیدا می‌کند. پس از اینکه فرد قربانی به طور کامل اعتماد کرد، کلاهبردار به بهانه‌های مختلفی مانند بروز شرایط اضطراری، نیاز به هزینه‌های پزشکی، بحران‌های خانوادگی، یا حتی مشکلات در سفر، درخواست پول می‌کند. در برخی از این دوستیابی‌ها که به روابط عمیق و عاشقانه منجر شده و برای ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه پیدا می‌کنند، مبالغ متعددی از حساب بانکی قربانی به کلاهبردار منتقل می‌شود، بدون اینکه فرد قربانی متوجه شود که مورد گربه‌ماهی قرار گرفته است.

۳. اسکم اجاره‌ای (Rental Scam)

در این روش کلاهبرداری، اسکمرها لیستی از آپارتمان‌ها یا ملک‌های اجاره‌ای را به صورت آنلاین منتشر می‌کنند که با قیمت‌های بسیار مناسب یا ویژگی‌های جذاب، طعمه‌های خود را که به دنبال واحدهای اوکازیون هستند، فریب می‌دهند. در این لیست، معمولاً تصاویر آپارتمان‌های واقعی (که کلاهبردار هیچ اختیاری برای اجاره آن‌ها ندارد) یا حتی تصاویر ساختگی و جعلی به قربانی نشان داده می‌شود. این آپارتمان‌های به ظاهر عالی، از نظر ساختار، فضا و موقعیت مکانی، ارزشی بسیار بیشتر از قیمت پیشنهادی در منطقه دارند.
با توجه به این فرصت کم‌نظیر، کلاهبردار قبل از بازدید از آپارتمان یا ملاقات با صاحبخانه واقعی، از فرد قربانی می‌خواهد که مبلغی را به‌عنوان پیش‌پرداخت اجاره یا ودیعه به حساب او منتقل کند. هنگامی که پول به حساب کلاهبردار واریز شد، او ارتباط خود را با قربانی قطع کرده و ناپدید می‌شود، و قربانی با یک آپارتمان جعلی و پول از دست رفته مواجه می‌شود.

۴. اسکم پیش‌پرداخت (Advance-fee)

در این روش کلاهبرداری، اسکمر ابتدا مبلغ کمی را به‌عنوان پیش‌پرداخت از قربانی درخواست می‌کند تا در آینده امکان انتقال مبالغ بسیار بیشتری را فراهم آورد. کاری که بابت آن درخواست واریز پیش‌پرداخت شده، اغلب غیرقانونی است و همین موضوع باعث می‌شود فرد قربانی از گزارش این نوع کلاهبرداری‌ها به مقامات قضائی خودداری کند.
در برخی نمونه‌های دیگر، درخواست واریز پیش‌پرداخت به شکل برنده شدن در یک قرعه‌کشی جعلی صورت می‌گیرد که در نهایت هیچ پولی برای قربانی واریز نخواهد شد. در این نوع اسکم، فرد قربانی با این امید که مبلغ بسیار زیادی دریافت خواهد کرد، یک مبلغ کوچک را از دست می‌دهد.

۵. سایت طرح پانزی یا هرمی

در طرح‌های پانزی، به جای اینکه کلاهبرداران در همان ابتدا پول شما را سرقت کنند، تلاش می‌کنند اعتماد شما را جلب نمایند. در چنین طرح‌هایی، این خود شما هستید که پولتان را در اختیار پلتفرم قرار می‌دهید. در طرح پانزی، برای کسب درآمد بیشتر، شما باید افراد بیشتری را به زیرمجموعه خود اضافه کنید؛ حداقل این قولی است که از طرف کلاهبرداران در این طرح‌های هرمی داده می‌شود. معمولاً افراد می‌توانند در ماه‌های اول از این طرح‌ها درآمد کسب کنند. اما زمانی که تعداد اعضا و پول‌های دریافتی به مقدار کافی رسید یا تیم پانزی نتوانست اعضای بیشتری جذب کند، پول کاربران را به سرقت می‌برد و منجر به اسکم شدن سرمایه افراد می‌شود.
این نوع اسکم در دنیای ارزهای دیجیتال نیز به وفور مشاهده می‌شود. شما در یک سایت ثبت‌نام کرده و مقداری پول برای سرمایه‌گذاری واریز می‌کنید. برای افزایش درآمد، لینک دعوت خود را برای دوستانتان می‌فرستید و آن‌ها نیز تشویق می‌شوند تا مقداری پول در اختیار این گونه سایت‌ها قرار دهند.

۶. صرافی و کیف پول ارز دیجیتال تقلبی

این نوع سایت‌های اسکم می‌توانند به دو شیوه اصلی عمل کنند. در روش اول، که شبیه به سایت‌های فیشینگ است، کاربران اطلاعات خود را در پلتفرم وارد کرده و در نهایت دارایی‌های خود را از دست می‌دهند.
در روش دیگر که متداول‌تر است، صرافی ارز دیجیتال تقلبی یا کیف پول ارز دیجیتال تقلبی به ظاهر معتبر عمل می‌کند. برای مثال، شما قصد خرید بیت کوین را دارید، اما از طریق سایتی با URL مشابه صرافی‌های معتبر اقدام می‌کنید و اطلاعات خود را در اختیار هکر قرار می‌دهید. به جای اینکه دارایی‌های شما نزد خودتان باشد، نزد صرافی یا کیف پول حفظ می‌شود. آن‌ها می‌توانند برای افزایش سرمایه خود، از کاربران بخواهند تا دارایی‌های خود را درون کیف پول یا صرافی افزایش دهند. با افزایش ارزها، کاربران امتیازاتی دریافت می‌کنند به این امید که برنده پول زیادی شوند.
زمانی که مقدار سرمایه جذب شده به هدف مورد نظر صرافی تقلبی یا کیف پول رسید، حساب شما خالی شده و از شما کلاهبرداری می‌شود. بهتر است قبل از سرمایه‌گذاری و استفاده از چنین سایت‌ها و پلتفرم‌هایی، پیشینه و اعتبار آن‌ها را بسنجید. به‌عنوان نمونه، سایتهایی مانند usdtzk.com و موارد مشابه ckausdt باید با دقت فراوان بررسی شوند. سعی کنید در پلتفرم‌هایی که قول سرمایه چند برابر و جوایز گران‌قیمت را می‌دهند، عضو نشوید.

۷. سایت‌های حاوی بدافزار

بدافزارها (Malware) نوعی نرم‌افزار کامپیوتری هستند که به صورت ناخواسته وارد دستگاه کاربران می‌شوند و برای اسکم کردن در دنیای ارزهای دیجیتال نیز کاربرد دارند. به همین دلیل، همیشه باید مراقب استفاده از سایت‌ها و نرم‌افزارهای جدید باشید.
یک نوع از این بدافزارها، نرم‌افزارهایی هستند که وارد سیستم شما شده و در هنگام وارد کردن آدرس کیف پول مقصد، آدرس کیف پول هکر و کلاهبردار را به جای آن قرار می‌دهند. شما تصور می‌کنید که انتقال پول به حساب فرد مورد نظر انجام می‌شود، در صورتی که آدرس کیف پول قرار داده شده، متعلق به فرد هکر است.
در نوع دیگر، بدافزارها سعی می‌کنند تا از سیستم کامپیوتری شما به‌عنوان بستری برای استخراج بیت کوین استفاده کنند. این نرم‌افزارها می‌توانند به صورت مخفی یا آشکار فعالیت کنند. برخی از آن‌ها روی سیستم کامپیوتر یا گوشی موبایل نصب می‌شوند، در حالی که برخی دیگر تنها با مرورگر کامپیوتر کار می‌کنند. زمانی که کاربر وارد یک سایت آلوده شود یا نرم‌افزری را نصب کند، بدافزار شروع به فعالیت می‌کند و تلاش می‌کند تا از سخت‌افزار سیستم شما برای استخراج ارز دیجیتال استفاده کند. بدافزارهای رایج‌تر نیز وجود دارند که هدف اصلی‌شان سرقت اطلاعات شخصی شماست. تشخیص توکن اسکم نیز اغلب نیازمند شناخت بدافزرهای مرتبط با کیف پول‌ها و آدرس‌ها است.

۸. سایت عرضه اولیه سکه (ICO) کلاهبرداری

عرضه اولیه سکه (ICO) یک روش متداول برای کلاهبرداری در دنیای ارزهای دیجیتال است. این اتفاق بارها در این حوزه مشاهده شده و همچنان نیز کاربران در دام این روش‌ها می‌افتند. عرضه اولیه سکه در اصل، مکانیزمی برای حمایت از یک ارز دیجیتال یا پروژه بلاکچینی جدید است (مانند اتریوم که یکی از معدود ICOهای موفق و معتبر بوده است).
در این روش، کاربران تلاش می‌کنند تا با خرید توکن و کوین‌های مربوط به یک پروژه، از آن حمایت کنند. پس از اینکه مقدار سرمایه جذب شده به حد کافی زیاد شد، تیم توسعه‌دهنده از افراد کلاهبرداری کرده و دارایی‌های کاربران را به سرقت می‌برد. این نوع اسکم نشان می‌دهد که اسکم شدن یعنی چی و چطور افراد می‌توانند دارایی خود را از دست بدهند.

روش‌های شناسایی سایت‌های اسکم

برای تشخیص سایت اسکم و در امان ماندن از کلاهبرداری‌های آنلاین، توجه به چند نکته کلیدی ضروری است. با رعایت این موارد می‌توانید به‌راحتی سایت‌های اسکم را شناسایی کنید و از اسکم شدن جلوگیری نمایید. دانستن اینکه اسکم یعنی چی و آگاهی از معنی اسکم در این حوزه به شما کمک می‌کند تا هوشمندانه‌تر عمل کنید:

دقت در آدرس سایت (URL):

همیشه به آدرس وب‌سایت در نوار مرورگر خود دقت کنید. سایت‌های اسکم اغلب از آدرس‌هایی استفاده می‌کنند که با سایت‌های معتبر شباهت دارند، اما دارای حروف یا اعداد غیرمعمول و نامرتبط هستند. این اولین گام برای تشخیص سایت اسکم محسوب می‌شود.

بررسی پروتکل امنیتی (HTTPS):

سایت‌های معتبر و امن از پروتکل HTTPS استفاده می‌کنند که با نمایش علامت قفل در کنار آدرس در نوار مرورگر مشخص می‌شود. اگر آدرس سایت با “http” شروع شده و علامت قفل وجود ندارد، داده‌های شما ایمن نیستند و احتمال اسکم بودن سایت بالاست. این یک نشانه مهم برای امنیت سایت اسکم و در نتیجه، تشخیص سایت اسکم است.

مطالعه بخش «درباره ما» و اطلاعات تماس:

وب‌سایت‌های قابل اعتماد معمولاً اطلاعات جامعی درباره خود، تیم، تاریخچه فعالیت و ماموریتشان در بخش “درباره ما” ارائه می‌دهند. همچنین، اطلاعات تماس معتبری مانند شماره تلفن، آدرس ایمیل رسمی و آدرس فیزیکی نیز در دسترس قرار می‌دهند. نقص یا ابهام در این اطلاعات می‌تواند نشانه‌ای از یک سایت اسکم باشد که قصد کلاهبرداری دارد.

بررسی وایت پیپر (Whitepaper) پروژه‌های ارز دیجیتال:

در صورتی که با سایت‌های مربوط به عرضه اولیه سکه (ICO) یا پروژه‌های جدید ارز دیجیتال مواجه شدید، حتماً وایت پیپر (سند فنی و معرفی پروژه) آن‌ها را با دقت مطالعه کنید. یک وایت پیپر ضعیف، مبهم یا غیرحرفه‌ای می‌تواند نشانه‌ای برای تشخیص توکن اسکم یا پروژه کلاهبرداری باشد.

بررسی نظرات و تجربیات کاربران:

همواره قبل از انجام هرگونه تراکنش یا ارائه اطلاعات در یک سایت جدید، نظرات و تجربیات سایر کاربران را در اینترنت، انجمن‌های آنلاین و شبکه‌های اجتماعی جستجو و بررسی کنید. جامعه کاربران، به‌ویژه در حوزه ارز دیجیتال، معمولاً اسکم‌ها را به سرعت گزارش می‌دهند و به شما در فهمیدن اینکه اسکم یعنی چی در یک مورد خاص کمک می‌کنند. این می‌تواند یک راهنمای قوی برای تشخیص سایت اسکم باشد.

استفاده از ابزارهای شناسایی سایت‌های اسکم:

ابزارهایی تخصصی مانند ScamMinder و مشابه سایت اسکم یاب وجود دارند که با بهره‌گیری از هوش مصنوعی و پایگاه داده‌های آنلاین، به شما در تشخیص سایت اسکم و بررسی اعتبار وب‌سایت‌ها کمک می‌کنند. استفاده از این ابزارها می‌تواند لایه امنیتی بیشتری را برای شما فراهم کند و مشخص کند که آیا اسکمه یعنی چی در مورد یک وب‌سایت خاص.

اقدامات پس از مواجهه با کلاهبرداری (اسکم)

پس از مواجهه یا اسکم شدن در یک کلاهبرداری آنلاین، انجام اقدامات فوری و مناسب برای جلوگیری از آسیب بیشتر حیاتی است. این مراحل شامل گزارش‌دهی به مقامات، تغییر رمزهای عبور و اطلاع‌رسانی به دیگران می‌شود.

• گزارش به پلیس فتا: اولین و مهم‌ترین اقدام، مراجعه به پلیس فتا (پلیس فضای تولید و تبادل اطلاعات) است1. پلیس فتا می‌تواند در شناسایی و دستگیری کلاهبرداران و همچنین پیگیری برای بازیابی احتمالی ضرر و زیان به شما کمک کند. حتماً تمام مدارک و شواهد موجود را جمع‌آوری کرده و به آن‌ها ارائه دهید.
  تغییر رمزهای عبور: اگر کلاهبرداری از طریق حساب‌های آنلاین شما (مانند ایمیل، شبکه‌های اجتماعی یا بانکداری آنلاین) صورت گرفته است, فوراً تمام رمزهای عبور مرتبط خود را تغییر دهید. همیشه از رمزهای عبور قوی و منحصربه‌فرد برای هر حساب استفاده کنید.
  گزارش به مراجع مربوطه: اگر کلاهبرداری از طریق یک وب‌سایت یا پلتفرم خاص اتفاق افتاده، آن را به همان مرجع گزارش دهید. برای مثال، اگر در اینستاگرام فریب خورده‌اید، آن را به اینستاگرام گزارش دهید. همچنین، در صورتی که پای یک موسسه مالی یا بانک در میان است، مراتب را سریعاً به آن‌ها اطلاع دهید.
  اطلاع‌رسانی به دیگران: برای جلوگیری از اسکم شدن دیگران، دوستان و خانواده خود را از این کلاهبرداری آگاه کنید. در صورت امکان، در شبکه‌های اجتماعی و سایر پلتفرم‌ها نیز اطلاع‌رسانی عمومی انجام دهید تا سایر افراد نیز هوشیار شوند و فریب نخورند.
  بررسی حساب‌های مالی: به صورت دوره‌ای حساب‌های بانکی و کارت‌های اعتباری خود را بررسی کنید تا هرگونه فعالیت مشکوکی را شناسایی کنید. در صورت مشاهده هرگونه تراکنش غیرعادی، فوراً به بانک یا موسسه مالی مربوطه اطلاع دهید.
  جلوگیری از تکرار: آگاهی خود را در مورد انواع کلاهبرداری‌ها و روش‌های جدیدی که کلاهبرداران استفاده می‌کنند، افزایش دهید تا بتوانید در آینده از آن‌ها پیشگیری کنید. همیشه از کلیک کردن بر روی لینک‌های ناشناس و باز کردن فایل‌های مشکوک خودداری کنید. این به شما در تشخیص سایت اسکم در آینده کمک می‌کند.
  دریافت کمک‌های حقوقی: در صورت نیاز و در صورت وجود خسارات مالی قابل توجه، می‌توانید از کمک‌های حقوقی متخصصین در این زمینه استفاده کنید. این کار به شما امکان می‌دهد تا پیگیری‌های قانونی لازم را انجام دهید.

سوالات متداول

1.آیا تمام انواع اسکم‌ فقط به مسائل مالی مربوط می‌شوند؟

اسکم شامل کلاهبرداری‌های مالی مستقیم و همچنین فریب‌های عاطفی (مانند گربه‌ماهی) و نرم‌افزارهای مخرب (بدافزارها) برای سرقت اطلاعات یا استخراج بیت کوین نیز می‌شود.

2.چگونه می‌توانم اصالت یک وب‌سایت را قبل از ورود اطلاعات تشخیص دهم؟

برای تشخیص سایت اسکم، آدرس سایت را دقیق بررسی کنید، به پروتکل HTTPS و علامت قفل توجه نمایید، و اطلاعات شفاف در بخش “درباره ما” را جستجو کنید.

3.چه ابزارهایی برای شناسایی سایت‌های اسکم وجود دارد؟

می‌توانید از ابزارهای شناسایی سایت‌های اسکم مانند سایت اسکم یاب (مثل ScamMinder) و افزونه‌های مرورگر استفاده کنید. بررسی نظرات کاربران نیز بسیار کمک‌کننده است.

4.اگر با یک سایت اسکم مواجه شدم، اما هنوز پولی از دست نداده‌ام، چه باید بکنم؟

در صورت مواجهه با سایت اسکم، فوراً از آن خارج شوید و هیچ اطلاعاتی وارد نکنید. آن را به مرورگر یا پلتفرم انتشار گزارش دهید.

5.آیا وعده‌های سود بالا در پروژه‌های ارز دیجیتال همیشه نشانه اسکم است؟

وعده سودهای غیر منطقی در ارز دیجیتال نشانه رایج اسکم و کلاهبرداری است. همیشه پیشینه پروژه و تیم آن را به دقت بررسی کنید تا از اسکم شدن جلوگیری کنید.

نتیجه‌گیری

گستردگی تکنولوژی‌های جدید و فضای آنلاین باعث شده است که تعداد کلاهبرداران افراد سودجو به شکل قابل توجهی در این فضا بیشتر شود. کلاهبرداران روش‌های مختلفی برای سواستفاده از دارایی‌ و پول کاربران به کار می‌گیرند. روش‌های مختلفی نظیر فیشینگ، ICOهای جعلی، ایردارپ‌های تقلبی و پروژه‌های پانزی و هرمی از متداول‌ترین روش‌هایی است که سایت اسکم به وفور در آن دیده می‌شود. در این مطلب سعی کردیم که شما را با انواع سایت اسکم و روش‌های کلاهبرداری آشنا کنیم، امیدواریم با مطالعه این مطلب در دام کلاهبرداران نیافتید.

منبع: uk.pcmag.com