کال مارجین (Call Margin) چیست و چکار کنیم که کال مارجین نشویم؟

کال مارجین: ترید و معامله در بازارهای مالی نیاز به آشنایی با انواع بازارها و اصطلاحات مطرح شده در آنها دارد. یکی از اصطلاحات کلیدی که در دنیای پرداخت ارزی، بازار بورس، فارکس و ارز دیجیتال به کار می‌رود کال مارجین یا همان مارجین کال است. کال مارجین، هشداری است که نشان می‌دهد میزان ضرر معاملات تریدر به حداکثر مارجین مجاز رسیده است و بدون واکنش سریع او، از معامله خارج می‌شود. کال مارجین در بازارهای مربوط به اهرم مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در بازارهای مالی داخلی تنها در بازار آتی بورس کالا مطرح می‌شود. برای این که به صورت کامل با با اصطلاح کال مارجین آشنا شوید باید ابتدا مفهوم مارجین را متوجه شوید، با ما همراه باشید تا این اصطلاح تخصصی را به صورت کامل مورد بررسی قرار دهیم.

کال مارجین چیست ؟

کال مارجین، یعنی هشداری که بروکر به تریدر می‌دهد تا میزان سپرده یا همان مارجین (Margin) خود را افزایش دهد. این کار با دو روش میسر است:

۱) واریز پول بیشتر به حساب معاملاتی
۲) پایان دادن به بخشی از موقعیت‌های معاملاتی

مارجین قسمتی از سرمایه تریدر است که برای ضمانت معاملات و اهرم (Levrage) استفاده می‌شود. هرچه اهرم بیشتر باشد، مارجین کمتری نیاز است. هنگامی که مارجین تا سطح مشخصی کاهش می‌یابد، بروکر پیغام کال مارجین را به تریدر می‌فرستد. این پیغام هشداری است تا تریدر اقدام کند تا از لیکوئید شدن (از دست رفتن کل سرمایه) موقعیت‌های معاملاتی جلوگیری کند. بنابراین margin call یعنی درخواست افزایش مارجین از تریدر که معمولاً پس از بیشتر شدن ضرر معاملاتی او اتفاق می‌افتد.

مارجین کال در بازار آتی بورس کالا چیست؟

مفهوم call margin فقط در بازارهایی که معاملات اهرم‌دار دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد. چون در این بازارها، بخشی از سرمایه درگیر در معاملات توسط موسسات مالی تامین می‌شود. در بازار سهام بورس ایران که تنها بازار اسپات است، مفهوم کال مارجین به کار نمی‌رود. زیرا تغییر ارزش دارایی‌ها به میزان تغییر قیمت واقعی بازار است و تا زمان فروش، کاربر مالک اوراق قراردادی خود است.

اما در بورس کالای ایران که اجازه معاملات آتی بر روی کالاها را می‌دهد، مفهوم «حداقل وجه تضمین» به جای کال مارجین کاربرد دارد. برای شرکت در معاملات آتی، کاربران باید مبلغی را به عنوان وجه تضمین اولیه واریز کنند. سپس خسارت و سود معاملات هر نیمساعت به‌روزرسانی می‌شود. حداقل وجه تضمین مبلغی است که اگر ارزش دارایی کاربر به آن برسد، کال مارجین اتفاق می‌افتد. معمولاً حداقل وجه تضمین معادل 70 درصد وجه تضمین اولیه است. یعنی اگر وجه تضمین اولیه 1 میلیون تومان باشد، کاربر باید حداقل 700 هزار تومان داشته باشد تا در معامله بماند.

کال مارجین در بازار آتی بورس کالا چطور محاسبه می شود؟

برآورد call margin در بازار آتی کالا به چند عامل بستگی دارد:

1) وجه تضمین اولیه: مبلغی که هر تریدر برای ورود به هر معامله در بازار کالای آتی باید بپردازد.

2) حداقل وجه تضمین: مبلغی که اگر مانده حساب کاربر به آن برسد، کال مارجین اتفاق می‌افتد.

به عنوان مثال اگر وجه تضمین اولیه معامله خرید پسته 500 هزار تومان و حداقل وجه تضمین 70 درصد باشد، برای 10 معامله در بازار کالای آتی، کاربر باید 5 میلیون تومان واریز کند. قیمت کالاها در این بازار هر نیم ساعت یکبار به‌روز می‌شود. اگر ارزش کل معاملات کاربر به حداقل وجه تضمین یعنی 3.5 میلیون تومان برسد (70 درصد از 5 میلیون) margin call اتفاق می‌افتد. پس برای جلوگیری از call margin یا بستن بخشی از موقعیت‌های معاملاتی، باید مبلغ بیشتری را به حساب کاربری واریز کند.

Margin Call در بازار فارکس چیست ؟

کال مارجین در بازار فارکس مشابه با کال مارجین در بازار آتی بورس کالا است با این تفاوت که اصطلاحات بیشتری در آن وجود دارند. برخی از این اصطلاحات عبارتند از:

• بالانس حساب (Balance): کل دارایی کاربران است که تا پایان معاملات باز کاربر ثابت می‌ماند. پس از بسته شدن معاملات سود و ضرر آن‌ها در بالانس اعمال می‌شود.
• اکوئیتی (Equity) یا همان موجودی لحظه ای: دارایی لحظه‌ای کاربر است که شامل وضعیت معاملات باز کاربر نیز می‌شود.
• اهرم (Leverage): نشان‌دهنده میزان پولی است که کاربر قرض می‌گیرد تا با سرمایه بیشتری وارد معاملات شود.
• مارجین (Margin): میزان وجه تضمینی است که کارگزاری برای هر معامله‌ی اهرمی از کاربر می‌خواهد.
• مارجین آزاد (Free Margin): باقی‌مانده پول کاربر پس از گرفتن مارجین معاملات باز اوست.
• مارجین لول (Margin Level): نشان‌دهنده نسبت مارجین به اکوئیتی است و از روی آن تصمیم گرفته می‌شود که کاربر می‌تواند معامله انجام دهد یا خیر.
• سطح خروج (Stop Out Level): سطحی که بعد از آن معاملات به صورت خودکار بسته می‌شود تا کاربر دارایی بیشتری از دست ندهد.

بنابراین مارجین کال وقتی اتفاق می‌افتد که مارجین آزاد به صفر برسد. در این صورت کاربر هشدار دریافت می‌کند و سپس پس از رسیدن به سطح خروج، معاملات وی به صورت خودکار بسته می‌شود.

margin call در بازار فارکس چطور محاسبه می شود؟

تا وقتی میزان مارجین آزاد کاربر(باقی مانده پول بعد از کسر مارجین مورد نیاز معاملات باز) بیشتر از مقدار call margin تعیین شده باشد، کاربر می‌تواند معاملات جدیدی انجام دهد. مارجین لول (نسبت مارجین به اکوئیتی) دائماً در حال تغییر است بسته به وضعیت معاملات. کارگزاری بر روی این منحنی یک نقطه به نام کال مارجین تعریف می‌کند. وقتی مارجین لول به این نقطه می‌رسد، کاربر از انجام معاملات جدید منع می‌شود.

بنابراین برای جلوگیری از call margin شدن، کاربر باید مارجین لول را بالاتر از این نقطه قرار دهد (با اضافه کردن سرمایه جدید یا بستن برخی معاملات). مثل اینکه سرمایه کاربر پایین آمده و حداقل وجه تضمینی که کارگزاری می‌خواهد برای معاملات وی فراهم نشده‌ است.

call margin در بازار ارز خارجی (فارکس) وقتی اتفاق می افتد که مارجین آزاد سرمایه گذار به صفر برسد. مارجین آزاد شامل مبلغی است که پس از کسر مارجین های مورد نیاز معاملات باز کاربر، در اختیار وی قرار دارد. هرچه مارجین لول(نسبت مارجین به اکوئیتی) افزایش یابد، نشان از کاهش مارجین آزاد و نزدیک شدن به وضعیت کال مارجین دارد.

کارگزاری برای جلوگیری از تلفات بیشتر، یک سطح برای margin call تعیین می‌کند. وقتی مارجین لول به این سطح می رسد، کاربر از افزایش موقعیت تجاری منع می شود. برای جلوگیری از کال مارجین، کاربر باید مارجین لول را کاهش دهد، که این کار با افزایش سرمایه (از طریق واریز یا بستن برخی معاملات) انجام می شود. در صورتی که وضعیت کال مارجین به وجود آید و کاربر سرمایه ای برای پوشش مارجین های مورد نیاز نداشته باشد، کارگزار به صورت خودکار معاملات وی را بسته و لیکوئید می کند.

چگونه از وضعیت کال مارجین خارج شویم ؟

برای این که از وضعیت call margin شدن خارج شوید چند راه وجود دراد که بهترین آن ها عبارتند از:

• اضافه کردن وجه نقد به حساب‌: این کار میزان اکوئیتی‌تان رو افزایش داده و حساب‌تان از وضعیت کال مارجین خارجخواهد کرد. اگر هنوز به دیگر معاملات باز خود امیدوار هستید، این روش مناسب شما خواهد بود.
• بستن بخشی از معاملات باز: با بستن معاملات، مارجین مربوط به آنها آزاد شده و مارجین لول شما حساب شما بیشتر خواهد شد. اگر به معاملات باز خود امید ندارید، بهتر است این کار را انجام دهید.

تریدرها می‌توانند همزمان از هر دو روش استفاده کنند؛ یعنی هم وجه نقد اضافه کنند و بخشی از معامله‌ها رو هم ببندند تا شرایط حساب‌ خود را بهبود ببخشند.

تفاوت لیکویید شدن و کال مارجین در چیست ؟

هنگامی که صرافی به شما هشداری در مورد call margin ارائه می‌دهد، یعنی مقدار موجودی شما کم شده است و صرافی تهدید می‌کند که پوزیشن‌هایتان را اگر شرایط بدتر شود ببندد. کال مارجین تنها یک اخطار است و اگر راهکارهای مناسبی انجام ندهید، منجر به لیکوئید شدن می‌شود.

لیکوئید شدن به معنای بسته شدن اجباری تمام پوزیشن‌های شما توسط صرافی است که منجر به ضرر شدید می‌شود. بنابراین زمانی که شما هشدار margin call را دریافت می‌کنید، باید سریعا اقدام کنید. می‌توانید وجه نقد بیشتری اضافه کنید یا بخشی از پوزیشن‌ها را ببندید تا از لیکوئید شدن جلوگیری کنید. کال مارجین و لیکوئید شدن فقط در معاملات اهرمی اتفاق می‌افتد نه معاملات اسپات.

نتیجه گیری

به طور کلی، معاملات اهرم دار در برخی اوقات فرصت بسیار خوبی رشد سرمایه به شمار می روند در حالی‌که ریسک بسیار شدیدی نیز دارند. این نوع از معاملات اصطلاحات بسیاری دارند که یکی از آن ها که فقط مختص این نوع از ترید است مارجین کال یا کال مارجین نام دارد. کال مارجین به معنی هشداری است که از بروکر به معامله‌کننده ارسال می شود تا به او اعلام کند که میزان پول یا همان مارجین وی به حداکثر رسیده است و باید پول بیشتری به آن واریز کند یا دیگر معاملات باز خود را ببندد.