توکنومی یا اقتصاد توکنی چیست؟

توکنومی (Tokenomics)

اقتصاد توکنی یا توکنومی یکی از مفاهیمی است که در دنیای پرداخت های ارزی به خصوص در خرید و فروش ارز دیجیتال بسیار کاربرد دارد. این معیار را بیشتر برای تحلیل فاندامنتال بازار استفاده می‌کنند. ممکن است مفهوم اقتصاد توکنی در نگاه اول کمی پیچیده به نظر برسد اما پس از مطالعه این مطلب، متوجه می‌شوید که این مقوله بسیار ساده بوده و فهم آن نیز آسان است.

اقتصاد توکنی چیست؟

اقتصاد توکنی (Tokenomics) مطالعه توکن‌ها، نحوه عملکرد آن‌ها و عواملی است که قبل از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال باید در نظر گرفته شوند. قبل از سرمایه‌گذاری در یک ارز دیجیتال، توصیه می‌شود که آن را تجزیه‌وتحلیل کنید تا ریسک سرمایه‌گذاری خود را مدیریت کنید. چنین تحلیلی مستلزم بررسی دقیق جنبه‌های اصلی آن ارز دیجیتال است.

با این حال، سرمایه‌گذاران تنها به سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال محدود نمی‌شوند، بلکه بسیاری از افراد در توکن‌ها نیز سرمایه‌گذاری می‌کنند. هنگامی که شما تحلیلی انجام می‌دهید که آیا باید روی یک توکن سرمایه‌گذاری کنید یا نه درواقع این همان Tokenomics (اقتصاد توکنی) نامیده می‌شود.

اقتصاد توکنی کلمات Token و Economics را حذف می‌کند. به این معنی است که چرا یک توکن ارزش دارد و چرا به قیمتی که دارد رسیده است. با نگاهی به عوامل مختلفی که دنیای ارزهای دیجیتال را تعریف می‌کنند، اقتصاد توکنی پاسخی به مشکلات اقتصادی توکن‌ها و عملکرد آن‌ها در فناوری بلاک چین می‌دهد؛ اما قبل از ورود به آن، ابتدا می‌خواهیم به طور مختصر توکن‌‌ها را توضیح دهیم.

توکن چیست؟

توکن‌ها معمولا به عنوان دارایی‌های ارزشمندی در نظر گرفته می‌شوند. به‌عنوان‌ مثال، بلیط‌های فوتبال را می‌توان به‌عنوان توکن در نظر گرفت، زیرا می‌توان از آن‌ها برای تماشای یک مسابقه فوتبال استفاده کرد یا با چیز دیگری معامله کرد. به همین معنا، توکن‌ها را می‌توان در ارزهای دیجیتال نیز یافت. این توکن‌ها علاوه بر این‌که فقط به عنوان دارایی‌های تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌توانند عملکردهای مختلفی در داخل شبکه داشته باشند. مفهوم توکن‌ها در ارزهای دیجیتال با ایجاد اتریوم پررنگ‌تر شد.

شبکه اتریوم اولین فناوری بلاکچین بود که به‌جای تراکنش، خدمات غیرمتمرکزتری را به مردم ارائه کرد. همان‌طور که تراکنش‌ها برای تکمیل نیاز به پول دارند، این خدمات غیرمتمرکز در شبکه اتریوم نیز به توکن نیاز دارند. در شبکه اتریوم، این توکن‌ها به نام ERC-20 شناخته می‌شوند.

توکن‌ها را می‌توان به دو نوع اصلی طبقه‌بندی کرد: لایه ۱ و لایه ۱. توکن‌های لایه ۱ بومی یک بلاکچین خاص هستند و می‌توانند برای تأمین انرژی هر سرویس در آن استفاده شوند. دو نمونه از توکن لایه ۱ در ارزهای دیجیتال، اتر (ETH) در شبکه ارز دیجیتال اتریوم و BNB در زنجیره بایننس است. توکن‌های لایه ۲ برای برنامه‌های غیرمتمرکز در یک شبکه استفاده می‌شوند. به‌عنوان‌ مثال، توکن‌های OMG لایه ۲ هستند زیرا برای OmiseGO که یک پروژه غیرمتمرکز در شبکه اتریوم است، استفاده می‌شوند.

روش دیگر طبقه‌بندی توکن‌ها بر اساس کاربرد آن‌ها است. دو نوع توکن وجود دارد: توکن‌های امنیتی و ابزار کاربردی. توکن‌های امنیتی قراردادهای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند. برای این‌که این توکن‌ها به‌عنوان قراردادهای سرمایه‌گذاری در نظر گرفته شوند، باید مستلزم سرمایه‌گذاری پول، سودآوری و سرمایه‌گذاری مشترک باشند و از تلاش‌های محاسباتی دیگران ناشی شوند. این فرآیند به عنوان «تست هوی (Howey Test)» شناخته می‌شود. از این رو، توکن‌هایی که تست هوی را پشت سر بگذارند، توکن‌های امنیتی در نظر گرفته می‌شوند. نمونه‌ای از یک توکن امنیتی، نحوه کار Siafunds (SF) در شبکه Sia است.

توکن‌ها را می‌توان به دو دسته قابل تعویض یا غیرقابل تعویض نیز تقسیم کرد. توکن‌های تعویض‌پذیر ارزش یکسانی دارند و می‌توان آن‌ها را تکرار کرد. از آنجایی‌که توکن‌های قابل تعویض برای همه یکسان هستند، می‌توانید یک ETH را با دیگری جایگزین کنید زیرا ارزش یکسانی دارند. با این حال، توکن‌های غیرقابل تعویضی مانند (NFT) ارزش یکسانی ندارند؛ زیرا هر NFT منحصربه‌فرد است. NFTها معمولا دارایی‌های توکن شده مانند تصاویر، آثار هنری، کلکسیون‌ها و املاک و… هستند. از آنجایی‌که NFT ها منحصربه‌فرد هستند، نمی‌توان آن‌ها را تکرار کرد. این می‌تواند ارزش آن‌ها را بالاتر از توکن‌های قابل تعویض کند.

اقتصاد توکنی؛ سکه‌ها در مقابل توکن‌ها

برای درک بهتر اقتصاد توکنی با مفهوم توکن اشنا شدیم، حال شباهت‌ها و تفاوت‌های بین سکه‌ها و توکن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال چیست؟

شباهت‌ها

شباهت ارز و توکن شامل موارد زیر است:

۱. غیرمتمرکز

سکه‌ها و توکن‌ها هر دو در فناوری بلاکچین به صورت غیرمتمرکز کار می‌کنند. این بدان معناست که استفاده از توکن‌ها یا سکه‌ها در ارزهای دیجیتال نیازی به اشخاص ثالث یا مقامات مرکزی ندارد.

۲. مقدار

سکه‌ها و توکن‌ها ممکن است هر دو دارای ارزش باشند. درحالی‌که عوامل قیمت ممکن است برای سکه‌ها و توکن ها متفاوت باشد، ممکن است هر دو به مقدار مورد نیاز خریداری یا فروخته شوند.

تفاوت‌ها

تفاوت ارز و توکن شامل موارد زیر است:

۱. استقلال

سکه‌ها را می‌توان با یک بلاکچین مستقل استفاده کرد. این عملکرد همان چیزی است که به سکه‌ها مزیت می‌دهد.

۲. تغییر در ارزش

عوامل خارجی زیادی وجود دارد که قیمت سکه را تعیین می‌کند. با این حال، تغییر در ارزش یک توکن به شدت با تغییر در ارزش ارز دیجیتالی که توکن بر آن استوار است، مرتبط است.

۳. هدف

سکه‌ها همان‌طور که از نام آن پیدا است به‌منظور نشان دادن ارزش پولی طراحی‌ شده‌اند. از سوی دیگر، توکن‌ها را می‌توان به‌منظور اجرای سایر خدمات در بلاکچین ایجاد کرد.

توکنومی چیست؟

اقتصاد توکنی مطالعه توکن‌ها، نحوه عملکرد آن‌ها و عواملی است که قبل از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال باید در نظر گرفته شوند. به طور کلی‌تر، اقتصاد توکنی هر چیزی است که می‌تواند بر ارزش یک توکن تأثیر بگذارد از جمله خود توکن.

عوامل اقتصاد توکنی هنگام سرمایه گذاری

عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند قیمت یک توکن و یک ارز دیجیتال را تعیین کند. با این حال، اگر می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید، چندین مورد از فاکتورهای توکنومی بسیار مهم است که باید در نظر داشته باشید.

۱. کل عرضه و ارزش بازار در اقتصاد توکنی

هنگامی‌که به یک ارز دیجیتال نگاه می‌کنید، مهم است که به کل عرضه سکه‌ها توجه کنید. معمولا ارزهای دیجیتالی که عرضه کلی محدودی دارند ممکن است در آینده ارزش فزاینده‌ای داشته باشند. این موضوع به دلیل کمبود در بازار اتفاق می‌افتد زیرا کمبود نیاز به افزایش قیمت دارد تا به تعادل برسد. از سوی دیگر، اگر عرضه نامحدود باشد، ممکن است قیمت آتی در صورت محدود بودن عرضه، آن‌قدر که می‌تواند افزایش پیدا نکند. عرضه یک ارز دیجیتال ارتباط قوی با سرمایه بازار دارد. ارزش بازار کل مقدار عرضه در گردش است برابر با قیمت فعلی یک توکن.

حتی اگر یک ارز دیجیتال عرضه بیشتری نسبت به دیگری داشته باشد، به این معنی نیست که عرضه بازار لزوما بیشتر است. همین را می‌توان در مورد قیمت یک ارز دیجیتال نیز گفت. قیمت بالاتر لزوما به این معنی نیست که ارزش بازار یک ارز دیجیتال بزرگ‌تر از سایر ارزها است. ارزش بازار عامل مهمی است که قبل از سرمایه‌گذاری باید در نظر بگیرید. ارزش بازار کمتر، ممکن است به این معنی باشد که ارز دیجیتال پتانسیل بیشتری برای رشد دارد. این مورد درباره ارزهای دیجیتال با سرمایه کوچک (کمتر از یک میلیارد دلار ارزش بازار) صادق است. ارزهای دیجیتال با سرمایه بزرگ (بیش از ۱۰ میلیارد دلار ارزش بازار) ممکن است سرمایه‌گذاری مطمئن‌تری باشند، اما پتانسیل رشد آن‌ها کمتر است.

۲. تخصیص و توزیع

قبل از راه‌اندازی یک ارز دیجیتال، تخصیص توکن‌ها می‌تواند با راه‌اندازی منصفانه انجام شود. راه‌اندازی منصفانه، تخصیص یک ارز دیجیتال به روش سازمان‌یافته پس از انتشار است. توکن‌ها از طریق ماینینگ تخصیص داده می‌شوند و مقدار استخراج معمولا به قدرت محاسباتی گره‌ها در بلاک چین بستگی دارد. از سوی دیگر، پرمینینگ، تخصیص یک ارز دیجیتال قبل از راه‌اندازی است. این کار از طریق یک ICO انجام می‌شود که بودجه را برای توسعه ارز دیجیتال تضمین می‌کند.

این دو مدل تأثیر زیادی بر نحوه توزیع توکن‌ها دارند. اگر یک ارز دیجیتال منصفانه راه‌اندازی شود، توزیع بیشتر بر روی گره‌هایی با قدرت محاسباتی بالاتر متمرکز می‌شود، زیرا آن‌ها می‌توانند توکن‌های بیشتری استخراج کنند به این ترتیب، کسانی که بیشتر در استخراج سرمایه‌گذاری می‌کنند، بیشتر از کسانی که سرمایه‌گذاری کمتری می‌کنند، پاداش می‌گیرند. اگر یک ارز دیجیتال از پیش تعیین‌شده باشد، توکن‌های فروخته‌شده از طریق ICO معمولا به سرمایه‌گذاران نهادی و تیم پشت ارز دیجیتال فروخته می‌شوند نه به سرمایه‌گذاران کوچک‌تر.

از این رو، زمانی که سرمایه‌گذاران نهادی سهم بیشتری از عرضه کل دارند، توزیع توکن به خوبی متعادل نیست؛ بنابراین، چنین سرمایه‌گذارانی می‌توانند با فروش یکجا توکن‌ها، قیمت یک ارز دیجیتال را به شدت تغییر دهند.

۳. سرمایه‌گذاری و تورم

هنگامی‌که یک ارز دیجیتال از پیش تعیین‌ شده است، افرادی که این ارز دیجیتال را اجرا می‌کنند می‌توانند تصمیم بگیرند که عرضه در گردش را قفل کنند و به مرور زمان توکن‌ها را به تدریج آزاد کنند. با این حال، مهم است که انتشار توکن‌ها منطقی باشد، به این معنی که توزیع در مقادیر کم در طول سال‌ها انجام شود. تورم به تغییر ارزش توکن‌های موجود پس از انتشار تعداد زیادی توکن در یک‌زمان اشاره دارد. اگر توکن‌های زیادی عرضه می‌شد، مازاد وجود داشت؛ و هر زمان که مازاد وجود داشته باشد، کاهش قیمت به دنبال دارد. همچنین تورم باعث افزایش قیمت توکن‌های در گردش می‌شود.

۴. شرط‌بندی و سودمندی

استکینگ Staking فرآیند قفل‌کردن توکن‌ها برای یک دوره زمانی خاص به‌منظور دریافت درآمد غیرفعال یا پاداش از شبکه است. مشکل شرط‌بندی این است که توکن‌های شرط‌بندی شده را نمی‌توان تا پایان دوره شرط‌بندی جابه‌جا کرد. اگر تعداد زیادی توکن شرط‌بندی شود، عرضه در طول دوره شرط‌بندی محدودتر خواهد بود. این می‌تواند بر قیمت یک ارز دیجیتال تأثیر بگذارد. برخی از ارزهای دیجیتالی هستند که زمان شرط‌بندی کمتری دارند یا اصلا زمان شرط‌بندی ندارند.

به همین دلیل، افزایش یا کاهش قیمت ممکن است رخ ندهد زیرا توکن‌ها می‌توانند به راحتی توسط کاربران خریداری یا فروخته شوند. سودمندی به استفاده از توکن‌ها اشاره دارد. به زبان ساده، سودمندی توکن چیزی است که باعث می‌شود مردم توکن‌های بیشتری بخرند و در نتیجه قیمت یک ارز دیجیتال را افزایش دهند.

۵. تیم و جامعه

تیم پشت ارزهای دیجیتال عامل دیگری است که ارزش بررسی دارد. به‌عنوان‌مثال، یکی از دلایل موفقیت (BAT) تیمی است که آن را اداره می‌کند. افراد معتبر آکادمیک مانند برندان آیچ و برایان باندی حتی قبل از انتشار به پروژه BAT اعتماد کردند. جامعه نیز عامل مهمی است زیر اگر افرادی که قصد خرید توکن را دارند وجود نداشته باشند، یک ارز دیجیتال ارزشی ندارد؛ بنابراین تیم پشت ارز دیجیتال باید مطمئن شود که رابطه خوبی با جامعه برقرار می‌کند و همچنین سعی کند آن جامعه را گسترش دهد.

بیت کوین در مقابل اتریوم

ارز دیجیتال بیت کوین و اتریوم بر اساس ارزش بازار، دو ارز دیجیتال بزرگ هستند. بیایید به اقتصاد توکنی این دو نگاه کنیم و تفاوت‌های آن‌ها را ببینیم.

۱. عرضه کل

بیت کوین دارای عرضه محدود ۲۱ میلیون بیت کوین است، درحالی‌که اتریوم دارای عرضه نامحدود است.

۲. ارزش بازار

ارزش بازار بیت کوین تا آوریل ۲۰۲۱ حدود ۹۴۰ میلیارد دلار است، درحالی‌که ارزش بازار اتریوم ۲۶۰ میلیارد دلار است. هر دو ارزهای دیجیتال ارزش بالایی دارند.

۳. توزیع

۱۰۰ مالک برتر بیت کوین، ۳۲ درصد از کل عرضه بیت کوین را در اختیار دارند. ۳۷۶ مالک برتر اتریوم، ۳۳ درصد از کل عرضه اتریوم را در اختیار دارند.

۴. تورم

از آنجایی که بیت کوین عرضه محدودی دارد، بدون تورم است و با کمیاب شدن، قیمت آن ممکن است افزایش یابد. با این حال، اتریوم به دلیل عرضه نامحدودش احتمالاً تورم خواهد کرد.

۵. شرط‌بندی

سهامداری می‌تواند در بلاک‌چین‌های Proof-of-Stake (PoS) رخ دهد. از آنجایی که بیت کوین دارای یک بلاک چین اثبات کار (PoW) است، نمی‌توان آن را به اشتراک گذاشت. توکن‌های اتریوم را می‌توان به اشتراک گذاشت. برخی از افراد توکن های ERC-20 خود را برای توسعه اتریوم ۲ به اشتراک می‌گذارند.

۶. سودمندی

بیت کوین به عنوان «طلا» در ارزهای دیجیتال عمل می‌کند. توکن‌های اتریوم از نظر کاربرد متفاوت هستند. به عنوان یک شبکه، ابزار اتریوم به افراد اجازه می‌دهد تا خدمات غیرمتمرکز را اجرا کنند.

۷. تیم

یکی از عوامل جالب موفقیت بیت کوین، بنیان‌گذار ناشناس آن با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو بود. در مورد اتریوم، بینش ویتالیک بوترین باعث شد تا امروزه اتریوم اعتبار پیدا کند.

۸. انجمن

بیت کوین و اتریوم دارای جوامع بسیار زیادی هستند، زیرا آن‌ها دو ارز دیجیتال بزرگ در جهان هستند.

چرا توکنومیک برای سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال اهمیت دارد؟

سرمایه‌گذار میلیاردر آمریکایی، “ست کلارمن” در کتاب معروف خود به نام Margin of Safety بیان می‌کند که مولفه عرضه و تقاضا در کوتاه مدت قیمت بازار را تعیین می‌کند. این مقوله در مورد دارایی‌های دیجیتال نیز صدق می‌کند اما باید بدانیم که برخی از مولفه‌ها نیز بر روی عرضه و تقاضا تاثیر می‌گذارند و این موضوع برای سرمایه‌گذاران و دلالان بسیار مهم است. در حقیقت، برای فعالیت در حوزه ارزهای دیجیتال باید به نکات زیر توجه داشته باشیم:

• چه مقدار توکن از یک ارز دیجیتال وجود دارد؟
• چه مقدار توکن در آینده منتشر خواهد شد؟
• چه مقدار از توکن‌های پروژه سوزانده شده‌اند؟
• چه کسانی در توکن‌های پروژه سهیم هستند؟ آیا سهمی برای توسعه‌دهندگان یا صاحبان پروژه در نظر گرفته شده است؟

سخن پایانی

برای نتیجه‌گیری، هر فاکتور اقتصاد توکنی باید قبل از سرمایه‌گذاری در ارزهای دیجیتال به دقت مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گیرد. همچنین اقتصاد توکنی می‌تواند به یکی از بزرگ‌ترین زیرشاخه‌های اقتصادی آینده تبدیل شود. نظر شما درباره اقتصاد توکنی چیست؟ اگر قصد سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال دارید، می‌توانید انواع رمز ارزها را از طریق کافه ارز خرید و فروش کنید. کافه ارز با ارائه خدمات خرید و فروش ارزهای دیجیتال به صورت اتوماتیک سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال را به روشی آسان فراهم کرده است.